WAT IS LOGOPEDIE?
Logopedie is een paramedisch beroep in de gezondheidszorg en in het onderwijs. De logopedie houdt zich bezig met de preventie, het onderzoek en de behandeling van stoornissen en beperkingen op het gebied van taal, spraak, stem en gehoor. Hieronder vind je meer informatie over deze verschillende beperkingen.
Meer weten? Wij verwelkomen je graag op een van onze locaties in Doetinchem! Klik hier om contact met ons op te nemen of een afspraak te maken.
Taalbegrip
Bij kinderen kan het voorkomen dat zij nog wat moeite hebben met het begrijpen van taal. Het kind kan dan niet volgen wat er gezegd wordt. Zeker wanneer de opdracht complexer is met verschillende opdrachten in 1 zin, bijvoorbeeld; doe eerst je schoenen aan en pak dan je jas van de kapstok. Vaak kunnen deze kinderen maar een deel van de opdracht onthouden. Binnen de logopedie werken we aan het verbeteren van de taalbegrip.
Taalproductie
Het kan daarnaast ook voorkomen dat zich problemen voordoen in de taalproductie. Het taalbegrip is dan wel in orde, maar het lukt nog niet om precies te vertellen wat je bedoelt. Dit kan komen door een te zwakke woordenschat of door een zwakke zinsbouw. Denk hierbij aan verkeerd gebruik van voornaamwoorden, vervoegen van werkwoorden, verkeerde zinsvolgorde. Het volgen van hun verhaal wordt hierdoor erg lastig. Kinderen hebben dan veel hulp nodig bij het vertellen van hun verhaal. Het is ook belangrijk dat een kind leert wat belangrijke informatie is en welke informatie weggelaten kan worden. Op deze manier leren zij hun verhaal afstemmen op de luisteraar. De logopedist zal door middel van onderzoeken in kaart brengen waar de problemen liggen en hier spelenderwijs mee aan de slag gaan.
Taalontwikkelingstoornis (TOS)
Een taalontwikkelingsstoornis is een neurocognitieve ontwikkelingsstoornis. Dit betekent dat de taal in de hersenen minder goed wordt verwerkt. Het kind heeft hierdoor grote moeite met praten of begrijpen van taal. Het gehoor en de intelligentie zijn goed. Dit moet altijd met onderzoek worden vastgesteld.
Kenmerken van TOS
· Kleine woordenschat
· Moeilijk op een woord kunnen komen
· Moeilijk te verstaan; moeite om bepaalde klanken uit te spreken
· Boosheid wanneer het kind niet begrepen wordt door de ander
· Het kind lijkt niet te luisteren (er zijn GEEN gehoorproblemen)
· Het kind praat (nog) niet of weinig
Begrijpend lezen
Een ander taalprobleem wat voor kan komen, meestal bij kinderen in de bovenbouw, is begrijpend lezen. Vaak hebben deze kinderen een zwakke woordenschat en hebben moeite om belangrijke informatie te kunnen selecteren. Hierdoor kunnen zij problemen ondervinden met het verwerken van de gelezen informatie om zo tot een antwoord te komen. De logopedist kan helpen om te leren hoe je een tekst kan lezen om de vragen te kunnen beantwoorden.
SPRAAK
Vertraagde spraakontwikkeling
Soms zie je dat de spraak duidelijk achterblijft bij leeftijdsgenootjes; je spreekt dan over een vertraagde spraakontwikkeling. Sommige kinderen spreken bepaalde klanken niet goed uit. Ze vervangen bepaalde klanken door bijvoorbeeld een andere klank, of laten klanken weg in een woord. Hierdoor worden ze vaak voor de omgeving moeilijker te verstaan, waardoor ze zichzelf lastiger duidelijker kunnen maken.
Slissen
Slissen kan ontstaan door een zwakke mondmotoriek, bijvoorbeeld slappen tongspieren of door een open mondgedrag. Bij kinderen die veel duimen of een speen hebben gehad kan dit gebeuren. Het kan ook zijn dat de /s/ op een verkeerde manier is aangeleerd. Het slissen heeft een negatieve invloed op de verstaanbaarheid.
Nasaliteit
Bij nasaliteit klinkt de spraak te veel of juist te weinig door de neus. De meeste klanken worden door de mond gevormd, maar bij de /m/, /n/ en /ng/ klinken deze klanken door de neus. Het zachte gehemelte zorgt voor de afsluiting van de mondholte, zodat de klank door de neus gevormd kan worden. Bij Schisis; een aangeboren lip-, kaak- en/of gehemeltespleet, ontsnapt er teveel lucht door de neus. Dit noemt men een open neusspraak. Er kan ook sprake zijn een gesloten neusspraak. Hierbij klinkt de spraak verstopt. Dit zie je bij een scheef neustussenschot, bij neuspoliepen of vergrote neusamandelen.
Verbale ontwikkelingsdyspraxie
Bij sommige kinderen komt het leren praten niet of erg moeizaam op gang. De mond wil niet op de juiste manier bewegen. Het kind heeft problemen met het programmeren, afstemmen en controleren van de bewegingen die nodig zijn voor het spreken. Dat betekent dat het de ene keer wel goed lukt en de andere keer wil het niet lukken. Ook andere activiteiten van de mond kunnen problemen geven zoals eten, drinken, blazen en zuigen. Het niet of slecht spreken leidt tot problemen in de communicatie.
Stotteren
Stotteren is een spraakstoornis waarbij het vloeiende verloop van de spraakbeweging gestoord is. Deze spraakstoornis komt binnen elke leeftijd voor. Binnen onze praktijk is Ilona Odolphy geregistreerd als logopedist stotteren. Meer informatie over stotteren is hier te vinden.
Iedereen krijgt vroeg of laat wel eens last van zijn stem, ook kinderen kunnen hees worden. Deze stemklachten ontstaan door overbelasting van de stem of verkeerd stem gebruik. Stress, een verkeerde houding, adempatroon veelvuldig schrapen spelen hierbij een rol. Er kan heesheid ontstaan, het gevoel dat er iets zit in de keel (globusgevoel), minder volume of bereik of een zeer vermoeide stem die steeds minder te belasten is.
Veel voorkomende stemproblemen:
- Stembandknobbeltjes
- Stempoliepen
- Onvolledige stembandsluiting ten gevolge van een stembandverlamming
- Chronisch hoesten
- Globusgevoel en hierdoor veel moeten schrapen
De logopedist verricht allereerst onderzoek, stelt vervolgens een diagnose en stelt daarna een behandelplan op. Soms is een doorverwijzing naar de kno-arts nodig om een goede diagnose te kunnen stellen. Binnen de behandeling zal er gewerkt worden aan de lichaamshouding, ademhaling en een ontspannen manier van stemgeven. Daarvoor zijn er verschillende oefeningen en technieken. Ook worden er stemhygiëne adviezen gegeven om ervoor te zorgen dat de klachten in de toekomst niet meer terugkomen.
Voor meer informatie over de stem zie: www.stemplatform.nl
Ademen is een levensvoorwaarde. We ademen zo’n 12 x per minuut en zo gebruiken we ongeveer 800 liter zuurstof. Ook voor het spreken en een heldere stem is goed ademen onmisbaar. Om te ademen gebruiken we de volgende lichaamsdelen: borstkas, luchtpijp, de longen en de adem- en buikspieren.
De volgende problemen kunnen ontstaan bij een verkeerd ademen:
- Chronische hoest
Hoesten kan uitgelokt worden door irritatie van het strottenhoofd, de keel of de luchtwegen. Veel mensen hoesten als reactie op deze irritatie. Daarnaast beschermt hoesten ook de longen en luchtwegen tegen het inademen van rook, dampen en slijm. Ook bij het verslikken heeft hoesten een beschermende werking. Hoesten kan een vicieuze cirkel worden waarin irritatie leidt tot hoesten en hoesten weer leidt tot irritatie. Hoesten is in dit geval niet perse nodig. Het heeft dan geen beschermende werking. De logopedist helpt u weer controle te krijgen over de hoest en hoe de irritatie in de keel verminderd. Hierdoor neemt da aandrang om te hoesten af.
- Hyperventilatie
Dit is een manier van ademhalen waarbij de adem en lichamelijke activiteit niet goed op elkaar afgestemd zijn. Meestal wordt er te diep of te vaak ingeademd, waardoor er te weinig zuurstof in het bloed komt. Men kan last krijgen van tintelingen in armen of benen, zweten, hartkloppingen, duizeligheid. Deze klachten kunnen als zeer beangstigend worden ervaren. De logopedist helpt bij het aanleren van een goede ademtechniek tijdens spreken en dagelijkse activiteiten, vaak in combinatie van ontspanningsoefeningen.
- Stemproblemen
Om een heldere stem te houden is het van belang om een goede manier van ademen te hebben. De adem en stem zijn nauw met elkaar verbonden. Een verkeerde ademhaling kan stemklachten veroorzaken; zoals heesheid, snel vermoeide stem. De logopedist werkt aan het aanleren van een goede adem in combinatie met stemoefeningen
- COPD, ASTMA en andere longproblemen
Mensen met longproblemen hebben vaak tijdens het praten ademtekort, waardoor ze maar weinig achter elkaar kunnen zeggen. Er is vaak sprake van een hoorbare inademing en soms ook op onlogische momenten. Het spreken is daardoor zeer vermoeiend.
Jonge kinderen, tot 7 jaar
Ik kan het niet zeggen…….
Als je kind ineens begint te stotteren, schrik je als ouder enorm. Veel kinderen tussen de 2 en 7 jaar maken een periode van onvloeiendheid door. Meestal gaat dit vanzelf over, maar in sommige gevallen is extra begeleiding wel noodzakelijk. Een goed instrument om te beoordelen of er een behandeling gewenst is, is een onlinevragenlijst SLS (ScreeningsLijst voor Stotteren). Deze lijst geeft een indicatie of extra begeleiding wenselijk is. Bij twijfel is het altijd verstandig om contact op te nemen met een gespecialiseerde logopedist of een stottertherapeut.
De behandeling van jonge kinderen bestaat vooral uit indirecte therapie, dat houdt in dat de ouder een co-therapeut worden. Ze krijgen de informatie van de logopedist en leren daar de vaardigheden waarmee ze thuis op vaste momenten met hun kind aan de slag gaan. Dit wordt wekelijks weer met de logopedist besproken.
Voor kinderen onder de 6 jaar zijn 2 therapieën gangbaar. Het Lidcombe programma en een therapie op basis van het DCM model ( Demands and Capacities Model / Verwachtingen en Mogelijkheden Model. Het uitgangspunt is dat het kind zoveel mogelijk vloeiend spreken ervaart, waarbij het stotteren naar de achtergrond verdwijnt.
Oudere kinderen
Andere kinderen moeten altijd heel erg lang wachten als ik praat……….
Bij oudere kinderen zijn de reacties op het stotteren al verder ontwikkeld. Hierbij spelen emoties van negatieve gedachten of gevoelens, zoals schaamte of boosheid een rol. Tijdens de behandelingen wordt hier uitgebreid onderzoek naar gedaan. Het kind moet zich daarom vertrouwd en veilig voelen om zo vrij mogelijk te kunnen spreken. Daarnaast gaan we ook werken aan het makkelijker maken van bepaalde stotters. Een ander belangrijk aandachtspunt is het stotteren in de klas. De leerkracht krijgt een uitgebreide vragenlijst over het stotteren van het kind. Er volgt dan een overleg met de leerkracht om te bekijken waar de leerling in deze specifieke situatie behoefte aan heeft. In sommige gevallen kan dit betekenen dat er samen met het kind en de logopedist een spreekbeurt wordt gehouden in de klas over stotteren.
Jongeren
ik zeg vaak weet ik niet op een vraag, terwijl ik het antwoord wel weet………..
Er zullen verschillende momenten zijn die extra spannend zijn, omdat je stottert. Denk aan de het starten op de middelbare school, waar niemand je nog kent. Of een spreekbeurt houden en je nog niet weet hoe de klas zal reageren op jouw stotteren. Binnen de behandeling gaan we op verschillende manieren werken aan het stotteren. We gaan leren hoe het praten makkelijker kan worden, zodat je altijd kunt zeggen wat je wilt. Het stotteren heeft dan nauwelijks invloed op jouw lezen. Dit doen we door het aanleren van verschillende technieken, maar ook ………..
Volwassenen
Ik stotter, maar je hoort het eigenlijk niet. In mijn hoofd zoek ik een ander woord, waarvan ik weet dat ik dan niet hoef te stotteren. Dat is heel vermoeiend en ik wil gewoon zeggen wat ik eigenlijk wilde zeggen……………
Volwassen die stotteren zullen vast wel situaties kennen waarbij je besluit iets anders te doen dan je van plan was, om maar niet te hoeven stotteren. Je besteld toch maar een thee, terwijl je koffie wilde, maar bij koffie ben je bang dat je vast komt te zitten. Of je besluit de telefoon maar te laten gaan, omdat je anders al stotterend de telefoon moet opnemen.
Binnen de behandeling gaan we uitzoeken wat maakt dat je kiest voor deze opties, terwijl je toch eigenlijk anders zou willen. We gaan op zoek wat jou helpt om makkelijker te praten, zonder bang te zijn voor een stotter.
Feitjes over stotteren
- Een kind heeft een grotere kans op stotteren als het voorkomt in de familie
- 1 op de 100 mensen stottert
- Stotteren start meestal tussen het 2e en 5e levensjaar
- Kans op herstel is het grootst binnen 2 jaar dat het stotteren ontstaan is
- Er zijn 4x zoveel mannen als vrouwen die stotteren
- Stotteren komt in alle landen van de wereld voor
- Stotteren is bij iedereen anders en vraagt om een specifieke behandeling
- Gespecialiseerde logopedist / stottertherapeut voor de juiste begeleiding bij stotteren
- www.stotteren.nl
- www.nedverstottertherapie.nl
Wat is nu OMFT: oro-myofunctionele therapie? Oro-myofunctionele therapie (OMFT) is een gestructureerde oefentherapie voor het herstellen van een verstoord evenwicht in het functioneren van de spieren in en rond de mond. Afwijkende mondgewoonten zoals duimen, vingerzuigen, speenzuigen, nagelbijten en mondademen kunnen het evenwicht tussen die spieren onderling verstoren. Dat veroorzaakt een afwijkende tongligging in rust, een afwijkende tongbeweging tijdens het slikken en het heeft in veel gevallen een negatief effect op de uitspraak (slappe, onduidelijke uitspraak, omissie [r], slissen en lispelen).
Aangezien de vorm van de kaken en stand van de tanden beïnvloed wordt door de functie van de spieren in en rond de mond, is het van belang om bij een verkeerde functie eerst te werken aan het verbeteren van de mondfuncties, voordat er door de orthodontist of kaakchirurg aan het corrigeren van de verkeerde vorm gewerkt gaat worden. De logopedist werkt aan het verbeteren van de mondfuncties. Tandartsen en orthodontisten werken aan het verbeteren van de vorm en morfologische afwijkingen van het gebit.
Onze praktijk is gespecialiseerd in OMFT, hiervoor hebben de logopedisten diverse cursussen gedaan. We werken nauw samen met orthodontisten en tandartsen. Een multidisciplinaire benadering is wenselijk voor een blijvend resultaat.
GEHOOR
Gehoorproblemen kunnen leiden tot problemen met de uitspraak. De klank of het woord wordt niet/slecht gehoord door de persoon zelf. Daarnaast worden klanken of woorden niet goed verstaan bij anderen. Men hoort zijn eigen geluid en dat van anderen niet waardoor het eigen spreken afwijkend wordt. Bij kinderen kan het dan zo zijn dat de spraak zich niet goed of vertraagd ontwikkeld.
ETEN EN DRINKEN
Het kan zijn dat een kind, door problemen met de groei en/of de ontwikkeling, moeite heeft met zuigen, slikken of kauwen. Hierdoor kunnen eet- en drinkproblemen ontstaan. Eet- en drinkproblemen bij volwassenen kunnen ontstaan door een neurologische aandoening. De volwassene kan dan een verminderde slik- en/of kauwfunctie hebben.
DYSLEXIE
Iemand met dyslexie heeft vaak problemen met lezen (woordblindheid), spelling, (auditieve/visuele) klankonderscheiding en (auditief) geheugen. Een logopedist kan ondersteuning bieden op het gebied van taal en auditieve vaardigheden.
